ŞEKER HASTALARINDA EGZERSİZ

Şeker hastalığı gelişiminde hareketsiz bir yaşantının önemli rolü vardır. Egzersiz yapmayan kişilerde daha kolay şeker hastalığı ortaya çıkar.   Egzersiz ile kaslardaki  şeker tüketimi artar ve kan şekeri azalır. Ayrıca insülin hormonu daha iyi çalışır.

Egzersizin faydaları şunlardır:

A ) Kan şekeri normalleşir
B) Tansiyonda düzelme olur ve düşer
C) Kan kolesterolü düşer
D) Kalp hastalığı riski azalır
E) İnsülin hormonu daha iyi çalışır
F) Eklem şikayetleri azalır
G) Kemik erimesi daha az olur
H) Psikolojik olarak  kendinizi daha sağlıklı  ve zinde hissedersiniz
I) Şeker hastalığının ortaya çıkışı gecikir
J) İnsülin  hormonunun etkinliği %50-60 artar
K) HbA1c % 10-20 azalır
L) Kilo kaybı olur
 
Egzersiz olarak günde 150 kalori veya haftada 1000 kalori  harcayacak şekilde orta derecede bir egzersiz yapılabilir. Bunun için hergün 30-40 dakika süreyle hedef kalp hızının % 50-80 nini sağlayacak şekilde bir egzersiz yapılabilir.

Sporu sevmeyen kişilerde en iyisi yürüyüş yapmaktır. Yüzme ve dans da spor yerine geçer. Haftada 3 kez 20-30 dakika dans yapmak faydalı olur.

Sadece diyetle kan şekeri kontrol altında olanlar şeker hastası olmayan bir kişi gibi spor yapabilir. Bu kişilerde egzersiz öncesi, egzersiz sırası ve sonrası  yiyecek desteği gerekmez.

İnsülin veya ilaç (hap) kulllanan kişilerde  egzersiz insülinin etkisini artırdığından kan şekerinde düşme olabilir. Bu nedenle egzersiz öncesi ve sonrası kan şekeri takibi gerekir.  Ayrıca insülin dozunda veya ilaçta ayarlama yapmak gerekir.

Kalori harcamaya örnek verilecek olursa; bir dakikalık yüzme ile kadınlar 7.8, erkekler 11.6 kalori, bir dakikalık yürüyüş ile kadınlar 6.6 kalori, erkekler 9.7 kalori harcarlar.

Egzersiz Öncesi ve Egzersiz Yaparken Alınacak Önlemler

Canlı bir yürüyüşten daha ağır bir egzersiz yapılacaksa aşağıdaki kontroller mutlaka yapılmalıdır:

a) Kan şekeri ölçümü ve kontrolü sağlanmalıdır. Kan şekeri 250 mg/dl den fazla veya 70 mg /dl nin altında ise egzersiz yapmayınız.
b) 35 yaş üzerindeyseniz kalp hastalığı ve  tansiyon olup olmadığı değerlendirilmelidir
c) Sinir hasarı (nöropati)  olup olmadığına bakılmalıdır
d) Gözde retinopati olup olmadığına bakılmalıdır
e) Bir yıldır hiç egzersiz yapmamış iseniz mutlaka doktor kontrolünden geçiniz.
f) Grip, soğuk algınlığı veya başka hastalığınız varsa egzersiz yapmayınız
g) İdrarda keton varsa egzersiz yapmayınız
h) Aç karna, uyku öncesi ve hemen yemek sonrası egzersiz yapmayınız. Yemekten 2 saat sonra egzersiz yapınız.
i) İnsülin yapıyorsanız dozunu ayarlamak için doktorunuzla görüşünüz.
j) Egzersiz sırası ve sonrası kan şekerinizi ölçünüz
k) Kan şekeri düşüklüğü ihtimaline karşı yanınızda şeker veya başka gıdalar bulundurunuz.
l) Egzersiz öncesi  ve sonrası bol su içiniz
m) Egzersiz sırsında çok terliyorsanız çorap ve atletinizi  veya giysinizi değiştiriniz
n) İç çamaşırı ve çoraplarınızın  % 100 pamuklu olmasına dikkat ediniz, naylon karışımı çorap ve iç çamaşırı giymeyiniz.
o) Egzersiz sırasında yanınızda kesme şekeri, su ve bisküvi bulundurunuz, şekeriniz düşerse bunları yersiniz.

Riskli kişilerde eforlu EKG veya talyum kalp  sintigrafisi yapılmalıdır.

Egzersiz yapanlar alkol almamalıdır. Alkol kullananlarda kan şeker düşüklüğü ortaya çıkar.

Mide boşalması gecikmiş kişilerde egzersiz sırasında kan şekeri düşebilir.

Şişman kişiler koşma gibi kas lifi yaralanması yapacak egzersizler yapmamalıdır.

Yüzme en faydalı egzersizdir.

Kan şekeri yüksek olan ve komplikasyonu olan hastalar ağır egzersiz yapmamalıdır.

Duruma Göre Önerilen Spor:

A) Ayaklarda hissizlik varsa ve ayak damarları yetersiz ise: 

Koşmamalıdır
Yürüme, bisiklet binme ve yüzme yapılabilir
Ayakkabılar ayağa uygun olmalıdır

B) Gözlerde retinopati varsa;

Koşmamalıdır
Karın içi basıncı artıracak egzersiz yapılmamalı, eğilme  hareketi yapılmamalı, Hızlı kafa hareketleri yapılmamalıdır

C) Tansiyon yüksekliği ve gözde retinopati varsa;
Ağırlık kaldırılmamalı
Bacakları çalıştıran egzersiz yapılmalı
Kolları ve gövdeyi çalıştırıcı egzersiz yapılmamalıdır

İnsülin Kullanıyorsanız spor için önerilenler şunlardır:

Yemek yedikten sonra egzersiz yapın, aç karna egzersiz yapmayın

Egzersiz öncesi, sırası ve sonrası kan şekerinizi ölçünüz. Kan şekeri 250 mg/dl’nin üzerinde veya 70 mg/dl altında  ise egzersiz yapmayınız

Uyku öncesi egzersiz yapmayınız. Uyku öncesi egzersiz yaparsanız uyurken kan şekeri düşüklüğü olabilir.

Bisiklet veya yürüme yapacaksanız insülin enjeksiyonunu  kolunuza  yapınız.

Egzersizden önce ara öğün alınız.